Tez Hazırlamayla Alakalı Merak Edilenler
Her ne kadar bilgeye boğulmuş durumda olsak bile akademik çalışma hazırlama süreci ile alakalı kısa, öz ve net bilgileri elde etmek 2024 yılı itibari ile hala mümkün değil gibi görünüyor. Daha doğru ifadeyle kısa bir araştırma yapan öğrencilerin farklı kaynaklarda farklı şekilde anlatımlarla karşılaşması nedeniyle zihinlerinin karıştığını düşünüyoruz. Anlatılan bilgiden hareketle tez hazırlama ile alakalı merak edilenler konusunda bazı bilgileri sizlere aktarmak istiyoruz. Açıkça ifade etmek gerekir ki burada anlatılanlarla danışman öğretim üyesinin talepleri çeliştiği durumda mutlaka danışmanınızın söylediklerini dikkate alınız. Çünkü akademik çalışmalarda bir standart bulunmadığından dolayı öznel değerlendirmeler söz konusu olur. Hal böyle olunca da tez hazırlama ile alakalı merak edilenler konusunda bizim paylaştığımız bilgilerle alakalı çelişen ifadeler söz konusu olduğunda öğrencilerin duruma tepki koyması normaldir. Dolayısıyla da sizin için hiyerarşinin üzerinde yaralan danışman öğretim üyesi istekleri önemli olduğundan, bağlı bulunduğunuz enstitünün tez yazım kılavuzu önemli bir belirleyicidir. Gerçi bazı üniversitelerin tez yazım kılavuzları birkaç sayfalık uydurma bilgilerden meydana geliyor. Ancak bazıları ise yüzlerce sayfalık doküman hazırlıyor. Her iki uç örneği de doğru bulmuyor olmakla birlikte tez yazma süreci ile alakalı çeşitli teknik detayların tez yazım kılavuzlarında anlatılması gerektiğini düşünüyoruz. En azından doğru şekilde referans gösterme, doğrudan alıntı veya dolaylı alıntı gibi bilgilerin öğretilmesi gerekmiyor mu? Asıl problemler giriş, özet, sonuç, öneriler ve tartışma gibi kısımlarda karşınıza çıkmaktadır. Oysa pek çok yazım kılavuzunda bu bölümlerle alakalı ya hiç bilgi yoktur ya da çok az bilgi vardır. Dolayısıyla da öğrenci kaynaklı problemler olmakla birlikte sistematik problemlerin yani yöntem kısmı ile alakalı sorunların daha fazla olduğunu ifade edebiliriz. Kısacası tez hazırlama ile alakalı merak edilenler konusunda öğrencilere rehberlik etmesi adına öncelikle üniversitelerin doğru bir tez yazım kılavuzu meydana getirmesi gerekir. Bundan eksik kalan kısımları ise danışman hocanızın tamamlaması ve sizi doğru şekilde bir bilimsel çalışmanın nasıl yapılacağı ile alakalı yönlendirmesi gerekir.
Tez Yazım Formatı
Bilimsel çalışmaların düzenlenmesi ve belirli bir intizam etrafında meydana getirilmesi düşüncesi son derece normaldir. Ancak gözlemlediğimiz üzere tez yazın formatı konusu öyle bir hal aldı ki pek çok üniversitede emin olun içerikten daha fazla ilgilenilen bir konu haline gelmektedir. Örnek vermek gerekirse danışman hocanız sizin tezinizin düzenine neden karışıyor anlamakta problem yaşıyoruz. Çünkü danışman hocalar bir çalışmanın içeriği ile alakalı konuyu yönlendirmek durumundadır. Format düzeni ise fakülte ya da enstitü tarafından kontrol edilmek durumundadır. Dolayısıyla belirli bir düzen etrafında tez yazılmasını destekliyor olmakla birlikte konunun anlamsız şekilde bu kadar gündeme gelmesini doğru bulmuyoruz. Ayrıca bir üniversitenin farklı fakülteleri ya da farklı enstitüleri arasında değişik yazım kılavuzlarının kullanılması akıl alır bir durum değildir. Çünkü Aynı üniversitede eğitim gördüğünüz bir insanın çalışmasından faydalanmanız dahi genel olarak mümkün olmuyor. Bu durumda ise öğrenciler formatla alakalı daha fazla problem yaşamakta ve durumu düzenleyebilmek adına anlamsız şekilde uğraştırılmaktadır. Buna ek olarak cetvel yardımıyla ölçülerde kontrol yapılması gibi anlamsız uygulamalar sayesinde tez formatı ile alakalı durum ilginç bir hal alıyor gibi görünmektedir. Konuyla alakalı mevcut durumun önemsiz olduğunu anlatmaya çalışmıyor ve yazım formatının aslında önemli olduğunu kabul ediyoruz. Ancak bununla alakalı makul talepler ortaya konulmalı ve öğrencilerin kolay şekilde uygulayabileceği bir düzen meydana getirilmelidir.
Tez Yazım Atölyeleri
Bilimsel araştırma yapmak ve tez yazmak pek çok insanın ilgi alanına girmez. Ancak günümüzde lisansüstü eğitim olanakları son derece arttığından dolayı konuyla alakalı çeşitli kategorilerde insanlar bilgiye ulaşmayı arzu etmektedir. Bu çerçevede tez yazma sürecini tamamlamış olan insanların formatla alakalı konular başta olmak üzere çeşitli adımlarda profesyonel desteğe ihtiyaç duyduğu görülmektedir. Böyle bir durumla karşı karşıya kaldığınızda tez yazım atölyeleri sizin için önemli faydalar sağlayabilir. Tez yazım atölyeleri denildiğinde tez yazma süreci ile alakalı çeşitli konularda profesyonel destek alabileceğiniz kurumlar akıllara gelir. Burada özellikle içerik açısından tamamlanmış çalışmalar başta olmak üzere bazı adımlarda kısmi olarak destek alınabilmesi mümkündür. Tez format düzenleme, istatistik veri analizi ya da literatür taraması gibi konularla alakalı yardım ihtiyacınız ortaya çıktığında problem yaşadığınız kısmı ortadan kaldırmak adına destek hizmetleri size önemli yararlar sunabilir. Akademik etik açısından çalışmanızı kendinizin meydana getirmesi ve tez hazırlama ile alakalı tüm işlemleri sizin yapmanız gerekiyor olsa da ciddi manada problem yaşadığınız anlarda önemli bir kurtarıcı olarak karşımızda duran bu alternatifi değerlendirebilirsiniz. Özellikle anket veri analizi çalışmalarında istatistik analiz yapılması gerektiğinden dolayı konuyla alakalı işlemlerinin tamamlanması adına önemli yararları elde edilebilir gibi görünüyor.
Tez Yazımında SPSS Kullanımı
İlmi araştırmalarda çeşitli bilgisayar yazılımları ve programlardan sıklıkla yararlanıldığı bilinmektedir. Örneğin matematiksel fonksiyonların sıklıkla yer aldığı bir çalışmada Lateks denilen programdan faydalanır. Konuyla alakalı Microsoft Word programında çok gelişmiş düzeyde yararlanıyor olunmasına rağmen her işlemin en iyi uygulandığı programlar farklılık gösterir. Konu tez yazımında SPSS kullanımı olduğunda ise ortada bir anket ya da herhangi bir sayısal veri olduğunu anlıyoruz. Özellikle son yıllarda sosyal bilimler alanlarında genellikle anket gibi çalışmalar uygulanmaktadır. Bu anketlerin hesap makinesi ya da basitçe Excel programında analiz edilmesi genellikle bilimsel-teknik açıdan yeterli görünmez. Yüzde veya frekans analizleri olarak tabir edilen bu oranlar zaten hesap makinesi ile kolaylıkla yapılabilir durumdadır. Oysa bilimsel çalışmalarda bu yeterli değildir ve istatistik bilimi son derece gelişmiş olduğundan dolayı SPSS veya Lisrel gibi programlardan yararlanmak suretiyle anket veri analizi yapılması mümkündür. Bu sebepledir ki tez hazırlama sürecinde yazılımlar her daim gereklidir. Gelişen teknoloji ile birlikte bu imkanlardan yararlanılır ve gerçek manada doğru verilerin elde edilmesi ve analizlerin doğru şekilde sonuçlandırılması adına istatistik bilimi kullanılır. Elbette bu tür programları kullanmak bir zorunluluk değildir. Ancak gerekli durumlarda tez yazma süreci ile alakalı işlemleri kolaylaştırdığından dolayı gerek öğrenciler tarafından gerekse de süreli yayın hazırlayan akademisyenler tarafından sıklıkla tercih edildiği bilinmektedir. Eğer sizin de böyle bir düşünceniz varsa henüz konu belirleme aşamasında araştırmanın yöntemini netleştirmeli ve buna göre doğru bir plan ortaya koymalısınız.
Tez Jürisi Kimlerden Oluşur?
Peki çoğunuzun tahmin edeceği üzere tezin yazılması tek başına yeterli değildir. Çünkü meydana getirilmiş olan tezin jüri heyeti karşısında başarılı şekilde savunulması bir ön koşuldur. Dolayısıyla siz dünyanın en iyi tezini meydana getirmiş olsanız dahi tez savunma sürecini başarılı şekilde tamamlayamazsanız çalışmanız reddedilir. Peki tez savunma sürecinin yapılacağı tez jürisi kimlerden oluşur? Öncelikli olarak üniversitenizdeki tez danışman hocanız jüri heyetinin bir numaralı üyesidir. Geriye kalan kişiler ise üniversitedeki hocalarınız veya farklı üniversitede çalışma hayatına devam eden öğretim görevlerinden oluşabilir. Bununla alakalı yüksek lisans programlarında toplam üç tane jüri üyesi olmalıdır. Doktora tezi savunma sürecinde ise toplam beş tane jüri üyesi hazır bulunmak durumundadır. Genellikle prosedür şu şekilde işler; tez danışman tarafından içerik açısından teziniz onaylandığında enstitüye durum bildirilir. Enstitüye bir dilekçe yazmak suretiyle savunma jürisi oluşturulması istenir. Eğer danışmanın bulunmasını istediği kişi ya da kişiler varsa bunlarla ilgili bilgiler paylaşılır. Bunlarla ilgili bilgi yoksa enstitüdeki ilgili birim gerek okulunuzdan gerekse de okul dışındaki üniversitede akademisyen olarak çalışma hayatına devam eden öğretim görevleri arasından bir heyet oluşturur. Oluşturulan bu heyet belirtilen gün ve zamanda hazır bulunur ve siz tez savunma işlemlerini gerçekleştirirsiniz. Jüriye katılan her bir heyetin yasal olarak aldığı bir ücret bulunduğundan dolayı fakülte dışından atanacak kişilerin de gönüllü olarak sürece dahil olması normal olarak gerçekleşmektedir. Dolayısıyla jüri heyetinde bulunmak bir zaman kaybı olarak görülmez. Çünkü ilgili kişisel size yardımcı olmak maksadıyla değil, ücreti karşılığında işinin bir parçası olduğu için jüriye dahil olmaktadır.
