Tez Vermeden Mezun Olunur Mu?
Tez hazırlama süreçleri hakkında yeterli bilgisi olmayan pek çok öğrenci tez vermeden mezun olunur mu şeklinde arayış içerisine girmektedir. Aslında hemen hemen her öğrencinin bu sorunun yanıtının hayır olduğunu bildiğini düşünüyoruz. Ancak yine de umut dünyası bakış açısıyla bu yönde arayışların olmasını da anlayışla karşılıyoruz. Tez vermeden mezun olunur mu sorusu ile top olmadan futbol oynanır mı sorusu arasında pek bir fark yoktur. Elbette tezsiz programlarda proje hazırlayarak mezun olunsa da bu programlarda tez ibaresinin geçmemesi sebebiyle değerlendirme dışı olduğunu söyleyebiliriz. Kısacası akademik eğitiminize devam etmek istiyorsanız tez vermeden mezun olunur mu arayışından hemen uzaklaşmalısınız. Bu ve benzer arayışlar yerine tez hazırlarken nasıl ilerleme kaydedilmesi gerektiği ile ilgili araştırma yapmanızda fayda vardır. Böylece zaten kendi içinde çeşitli zorlukları olan süreci daha fazla zorlaştırmadan çözüm için harekete geçmiş olursunuz. Unutmayın hareket berekettir.
Tez Yazmak Zorunlu Mu?
Giriş kısmında belirttiğimiz üzere tez yazmak zorunlu mu şeklindeki araştırmalar aslında tez yazımı hakkında bilginin sınırlı olmasından ötürüdür. Tez yazmanın bir zorunluluk olduğuna dair sizi ikna ettiğimize göre bu zorunluluğun nedenlerini açıklayalım. Bir öğrencinin üniversite mezunu olabilmesi için belirlenen bir konuda kapsamlı bir araştırma yapabilme becerisi ölçülmektedir. Bu ölçümün en yaygın yöntemi ise tez hazırlamaktır. Öğrencilerin araştırma becerisini ölçme amacıyla böyle bir yol izlense de öğrencilere nasıl ilerleme kaydedecekleri hakkında bilgi verilmemesi ya da bir standart oluşturulmaması çeşitli zorlukları ortaya çıkarmaktadır. Nasıl oluyor da pek çok öğrencinin hatta danışmanın zorlandığı bir alanda hala standart oluşmuyor anlayabilmiş değiliz. Her okulun, enstitünün kendi içinde farklı kurallarının olması ve bunun farklı beklentileri ortaya çıkarması öğrencileri bezdirmiş olacak ki tez yazmak zorunlu mu diye arayışlar ortaya çıkıyor. Tez vermeden mezun olunur mu sorusunun yanıtı hayır olduğuna göre yapmanız gereken iyi bir tezin hangi özelliklere sahip olduğunu belirleyerek ilerleme kaydetmektir. Bunu yaparken bilgi kaynaklarınızın doğruluğunu teyit etmeyi lütfen unutmayın.
Üniversiteden Mezun Olma Koşulları
Türkiye’de her yıl milyonlarca öğrenci üniversite sınavına giriyor. Sınavın adı birkaç yılda bir değiştiği için üniversite sınavı şeklinde adlandırmayı doğru bulduk. Öğrenciler hayallerini gerçekleştirmek, istedikleri mesleği yapmak, kariyer planlarını oluşturmak gibi pek çok hedefle üniversiteye hazırlanmaktadır. Üniversitenin kazanılması ile birlikte büyük bir baskı ortadan kalksa da aslında yeni bir baskı ortaya çıkmaktadır. Bu da üniversiteden mezun olma koşulları ile ilgilidir. Sürece dair derinlemesine bilgi vermeden önce hayatın her alanında ve her anında bu baskının olacağını hatırlatmak isteriz. Baskıya göğüs geren kişiler başarıya ulaşan kişilerdir. Öğrencilik hayatı boyunca görülen baskının gelecekte de devam edeceği konusunda vurgunumuzu yaptıktan sonra üniversiteden mezun olma koşulları hakkında bilgi vermeye devam edelim. Öncelikle almış olduğunuz derslerin tamamını geçmelisiniz. Derslerinizi büyük oranda düşük notla geçerseniz ortalama konusunda sorun yaşayabilirsiniz. Okullara göre değişmekle birlikte üniversiteden mezun olabilmek için en az iki (2.00) ortalama yapmanız gerektiğini söyleyebiliriz. Bu gereklilikleri karşıladıktan sonra atmanız gereken bir adım daha var. O da tez hazırlamaktır. Üzerinde çalışmak istediğiniz konuyu belirledikten sonra akademik kurallara uygun bir şekilde tez sürecini yürütmelisiniz. Kaygılanmayın, danışman hocanız ve okulunuzun standartları size bu süreçte yardımcı olacaktır demeyi çok isterdik. Maalesef bunun tam tersi durumlar söz konusudur. Hal böyle olunca tez vermeden mezun olunur mu sorusuna yanıt arayan kişi sayısı artmaktadır.
Lisans Bitirme Tezi Vermeden Mezun Olmak Mümkün Mü?
Dört yıllık lisans eğitiminizi tamamlamak üzeresiniz ve son döneminize girdiniz. Son dönemle birlikte artık tez ifadesini çok daha fazla duyuyorsunuz. Aslında güz yarıyılında seminer dersi alırken bu sürece dair sinyalleri fark ettiniz. Haliyle lisans bitirme tezi vermeden mezun olmak mümkün mü sorusunun yanıtını biliyorsunuz. Sadece süreç içerisinde neler yapmanız gerektiğini bilmiyorsunuz. Elbette kinaye yapıyoruz, kurduğumuz bu cümle düğün için tüm hazırlıklar tamam ancak gelin ve damat yok örneği ile aynıdır. Konuya dikkatinizi çekebilmek için bu örnekleri vermek istedik. Sonuç olarak tez vermeden mezun olunur mu sorusunun yanıtı kesinlikle hayır olarak belirtilmektedir.
Yüksek Lisans Bitirme Tezi Yazmadan Mezun Olunur Mu?
Yüksek lisans bitirme tezi yazmadan mezun olunur mu sorusuna yanıt arayan bir kişi, muhtemelen mezun olabilme konusunda umudunu kaybetmiştir. Hemen şunu söyleyelim, eğitim hayatınızın bu aşamasında pes etmeniz bir seçenek dahi olmamalı. Bunun yerine süreci nasıl yöneteceğinizle ilgili ayrıntılı araştırmalara yönelmelisiniz. O halde tez vermeden mezun olunur mu denildiğinde kesinlikle hayır cevabını paylaşabiliriz. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde böyle bir şey olamaz.
Tez Teslim Sürecinde Bunlara Dikkat
Teslim sürecinde bunlara dikkat ederseniz tez vermeden mezun olunur mu yönündeki arayışlarınızı büyük bir kararla sonlandıracaksınız. O yüzden bu kısımda olabildiğince ayrıntılı bilgi vereceğiz. Öncelikle konu hakkında güvenilir bilgi alacağınız bir kaynak bulmalısınız. Bu kaynak danışmanınız, yakın bir arkadaşınız, danışman dışında bir hocanız olabilir. Kaynak tarafından size aktarılan tez teslim sürecinde bunlara dikkat konuları size yol gösterici olacaktır. Danışman seçimini yaptınız ve teziniz için hangi danışmanla çalışacağınız belli oldu, bunun ardından yapmanız gereken hem sizin ilgi duyduğunuz hem de danışmanın size fayda sağlayabileceği bir konu seçmektir. Bunun yanı sıra seçeceğiniz konu hakkında kaynak çeşitliliğinin olmasına özen gösteriniz. Yanlış bir konu seçimi yaparsanız en başa dönmeniz yetmeyecekmiş gibi büyük bir zaman kaybı yaşadığınız için zaman baskısıyla karşılaşacaksınız. Öğrenci-danışman-konu seçimi uyumu, başarılı bir tez sürecinin anahtarı konumundadır. Böyle bir yol izleyerek sürecin büyük bir kısmını sonlandırmış olmasanız da sağlam bir temel atmış olacaksınız. Konu seçiminin ardından benzer konudaki makale ve tezleri inceleyerek çalışmanızın içindekiler kısmına hazırlayınız. İçindekiler kısmına danışman hoca onay vermeden yazma aşamasına geçmeyiniz. Eğer bu yolu tercih ederseniz emek ve zaman kaybının en büyüğünü yaşamanız muhtemeldir. Burada dikkat etmeniz gereken ayrıntılardan birisi de içindekiler kısmına yazılı onay almaktır. Danışman hocaların onay verdikleri başlıkların gereksiz olduğu yönünde eleştirileri ile sık sık karşılaşıyoruz. Öyle zannediyoruz ki eleştiri verme zorunluluğu hissedildiğinde ötürü bu örnekler ortaya çıkıyor. Yazma aşamasına geçtiğinizde belirli periyotlarda yine danışman onayına ihtiyacınız olduğunu unutmayınız. Özellikle ilk yazdığınız bölümde olabildiğince az ilerleme kaydedin ki muhtemel kaybınız minimum olsun. Akademik dilin gereklerine uygun şekilde yazmanız yani pasif dil kullanmanız temel kurallardan birisidir. Mümkün mertebe güncel kaynaklardan yararlanmanız önemli hususlar arasındadır. Örneğin 2024 yılı içinde olduğumuzu düşünülürse 2015 ve öncesi kaynaklara yer vermemeye çalışın. 2010 öncesi kaynaklardan ise yararlanmayı tercih etmeyin. Sadece Covid-19 pandemi dönemi ile birlikte 4 yılda hayatımızda nelerin değiştiğini düşünürseniz güncel kaynakların önemini daha net anlarsınız. Anlatılanlardan hareketle tez vermeden mezun olunur mu sorusunu aklınıza bile getirmeyiniz. Tabii ki mezun olamazsınız! Alıntı oranı her tez için dikkat edilmesi gereken bir konudur. Yüzde 20 ve daha altında bir oranda alıntı yapmanız sizi başarıya ulaştıracaktır. Bazı okullarda yüzde 25 ya da yüzde 30 sınırları bulunsa da bizim size önerimiz yüzde 20’yi referans almanızdır. Akademik açıdan öne çıkan kurallara değindikten sonra biçimsel konulara yer vermekte fayda var. Tez teslim sürecinde bunlara dikkat edilirken enstitü kılavuzunda yer alan hususlara özen göstermek zorundasınız. Kenar boşluklarından iç ve dış kapağa, metin içi kaynak gösterme yönteminden kaynakça yazım kurallarına kadar pek çok husus yazım kılavuzunda belirtilmiştir. Ayrıca önsöz, ekler, özgeçmiş gibi kısımlarda nelerin istendiği kılavuzda yer almaktadır. Mükemmel bir içeriğe sahip çalışma hazırlasanız dahi tez yazım kılavuzuna uygun olmayan bir çalışmayı kabul ettiremezsiniz. O yüzden size önerimiz tez yazmaya başlamadan önce kılavuzu ayrıntılı bir şekilde incelemenizdir. Tez yazım kılavuzuna genel manada hakim olarak sürece başlayan bir öğrencinin başarılı olma olasılığı çok daha yüksektir.
