Tez Hazırlarken Genel Bilgiler Kısmı Nasıl Yazılır?
Çoğu kimsenin kavramsal çerçeve olarak bildiği aslında tez literatür veya genel bilgiler kısmıdır. Tez hazırlarken genel bilgiler kısmı nasıl yazılır? Açıkçası bu bölümü meydana getirilmiş biçimi değişkenlik gösterir olmakla birlikte yapılabilecekler genel manada aynıdır. İlk olarak konu başlıklarını meydana getirmek gerekir ve bunun üzerinden danışman onayı alınır. Danışmanın istediği hale getirilen genel bilgiler başlıkları içerisinde bölüm kurguları yerel açık sırada takip edilmek suretiyle yazmaya başlanır. Yazmaya başlamak için literatürde yapılan çalışmalar ve benzer konularla alakalı bilgiler taranır. Yapılan incelemeler neticesinde konuyla alakalı elde ettiğimiz tüm bilimsel yayınlar okunur ve böylelikle yavaş yavaş not alma aşamasına geçilir. Hiçbir şey olmuyor gibi düşünce içerisine girdiğinizde kesinlikle okumaya ve yazmaya devam edin zaman içerisinde bilgilerin ortaya çıktığını gözlemleyeceksiniz. Bu işlemi uzun süre takip ettiğiniz taktirde yavaş yavaş bölümlerin ortaya çıktığını göreceksiniz. Ortaya çıkan kısımları danışman sunmak ve onun görüşleri üzerinden düzenlemeleri yaparsanız tez hazırlarken genel bilgiler kısmı nasıl yazılır sorusuna net olarak yanıt vermiş olursunuz.
Tezde Olması Gereken Bölümler
Öncelikli olarak herhangi bir akademik çalışma içerisinde neler bulunması gerektiğini ifade edelim. Söz konusu çerçevede tezde olması gereken bölümler bazı durumlarda değişkenlik göstermekle birlikte ana hatlarıyla yüzde doksanında aynı başlıklar bulunur. Ortalama olarak ülkemizdeki bir tezde olması gereken bölümler sırasıyla şu şekildedir; özet, İngilizce özet, giriş, genel bilgiler veya kavramsal çerçeve, araştırmanın yöntemi, bulgular, tartışma, sonuç ve öneriler ile kaynakçadır. Genel manada tezlerin çok büyük çoğunluğunda bu başlıklar mutlak suretle yer almak durumundadır. Elbette bunlar arasında programa göre veya üniversitenin kararlarına göre değişkenlik bulunabilir ancak ana kalıp yukarıda anlatıldığı şekildedir. O halde tez hazırlarken genel bilgiler kısmı nasıl yazılır konusunda öncelikli olarak tezin omurgasının yukarıdaki şekilde oluşturmanız gerekiyor. Takip eden süreçler ise aşağıda ayrı başlıklarda ortaya konulacaktır.
Genel Bilgiler Kısmı ve Kavramsal Çerçeve Yazılması
Bazı danışmanların hikâye kısmı olarak ifade ettiği bu bölüm, okuyucunun konuya ısınmasını amaçlamaktadır. Genel bilgiler kısmı ve kavramsal çerçeve yazılması ilgili tez başlığı ile alakalı olarak okuyucuya aktarılmak istenen bilgileri içermektedir. Bu sebepledir ki genel bilgiler kısmında ortaya konulacak başlıklar doğrudan tez konusuyla ilgili olmalıdır. Genel bilgiler kısmı ve kavramsal çerçeve yazılması aşamasında literatürün çok uzun tutulması tercih edilen bir durum değildir. Bazı danışmanlar hala bunun tersini iddia ediyor olsa bile çok uzun yazılması nitelikli bir tez meydana getirilmesini garanti etmez. Dolayısıyla okuyucuyu sıkmadan, ihtiyaç olan hap bilgilerin mümkün olan en kısa şekilde ortaya konulması beklenir. Örneğin bir lisans dizinde 20 sayfa, yüksek lisans tezinde ise 20 ile 30 sayfa arasında kavramsal çerçeve kısmının olması beklenir. Bize göre bu bile uzun olmakla birlikte genel manada ortalamanın anlatıldığı şekilde olduğu görülmektedir. Genel bilgiler kısmını meydana getirebilmek için literatürdeki (alanyazın) konunuzla alakalı başlıkları meydana getirme neticesinde bulduğunuz tüm kaynakları okumanız gerekir. Okuduğunuz kaynaklarla alakalı referans bölümleri ile birlikte not almak ve bunları kayıt altına almak gerekir. Sonrasında ise meydana getirdiğiniz notları birleştirmek ve bir bütün haline getirmek suretiyle kavramsal çerçeveniz hazır hazırlanmış olacaktır. İşte tez hazırlarken genel bilgiler kısmı nasıl yazılır diye merak edenler için bilgiler yukarıda paylaşılan şekildedir. Bilindiği üzere yüksek lisans programlarında dersler tamamen bittikten sonra tez/proje yazma dönemi başlar. Eğer alttan ders kalırsa dönem uzaması durumu söz konusu olur yüksek lisans dönem projesi herhangi bir bilimsel yayın nasıl oluşturuluyorsa aynı şekilde meydana getirilir. Meydana getirilecek bu çalışmaların yine aynı şekilde danışman öğretim üyesi ile birlikte hazırlanması gerekir. Tez yazma sürecinde olduğu gibi dönem projesi yazma aşamasına geçen öğrenciye de üniversitenizden bir danışman atanır. Danışmanla tanıştıktan sonra ilgili yasal prosedürleri takip etmek ve dönem projesi literatür yazma aşamasına geçmek gerekir.
Genel Bilgilerde Güncel Kaynak Kullanılması
Dünyamız sürekli yenilendiği gibi, akademik camia da bu güncellemelerden nasibini almaktadır. O halde genel bilgilerde güncel kaynak kullanılması çok önemlidir. Örneğin bilimsel açıdan bakıldığında bundan on yıl önceki bir gelişme dünyada çığır açmış olmakla birlikte, günümüzde hayatımızın bir standardı haline gelmiş olabilir. Dolayısıyla teknik olarak olmazsa olmaz bir bilgi değilse on yıl önceki bilgileri kullanmak suretiyle tez yazılması doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Ayrıca çok hızlı bir gelişim ve sürekli yenilenme söz konusu olması nedeniyle genel bilgilerde güncel kaynak kullanılması çok önemlidir. Elbette bu anlatılanların istisnası vardır. Örneğin herhangi bir konuyu literatüre ilk getirmiş insanın görüşleri tez içerisinde mutlaka yer verilmesi gereken bilgiler arasında gösterilir. Herhangi bir kavramı literatüre sokmuş olan bilim insanının anlattıkları son derece değerlidir ve bunun zaman içerisindeki gelişimini ortaya koymak maksadıyla ilk kullanan kişi mutlak suretle kavramsal çerçeve içerisinde paylaşılır. Anlatılanlar özelinde tez hazırlarken genel bilgiler kısmı nasıl yazılır denildiğinde konu başlığının duayenlerine mutlaka yer verilmelidir. Bahsedilenlerin dışında bir tez çalışması meydana getirirken son beş yıla ait veya son on yıla ait kaynakların kullanılması tercih edilir. İstisnalar hariç olmak üzere 20 – 30 yıl önceki kaynaklara yer verilmesi tüm akademik düzeylerdeki tez yazım sürecinde genellikle tercih edilmez.
Tez Hazırlarken Yabancı Literatürün Araştırılması
Özellikle yüksek lisans ve doktora programlarında tez hazırlarken yabancı literatürün araştırılması gerekmektedir. Burada İngilizce bilmiyor olsanız dahi yapacağınız çeşitli araştırmalarla birlikte tez konunuzla alakalı yabancı bilim insanları ne düşünür ortaya koymanız gerekir. Yapay zekâ araçları veya çeviri programları artık size önemli kolaylıklar sağlar. Bunun dışında İngilizce bilen birisi için zaten tez hazırlama sürecinde yabancı literatürün araştırılması zor olmayacaktır. Ancak İngilizce bilmeyenler için bilgisayarla bu sorunu çözemiyorlarsa bir arkadaşlarından veya İngilizce bilen birinden destek almaları mümkündür. Her halükârda birkaç tane bile olsa yabancı literatürden örneklere yer vermek ve bununla alakalı bilgileri çalışmanıza entegre etmek size önemli faydalar sağlayacaktır. Çünkü tez hazırlarken genel bilgiler kısmı nasıl yazılır diye merak edenlerin yabancı literatürün önemini anlamları gerekmektedir. Kısacası lisans seviyesi çalışmalar ayrı tutulmak kaydıyla diğer akademik seviyelerdeki programlarda tez çalışması meydana getiriyorsanız, mutlak suretle az dahi olsa İngilizce hazırlanmış kaynaklara yer vermeniz zengin bir literatür oluşturmak adına son derece önemlidir. Zaten gözlemlediğimiz üzere günümüzde kavramsal çerçeve yazarken yabancı kaynaklara yer verilmesi sıklıkla tercih edilen bir olgu haline gelmiştir. İngilizce bilenler daha kapsamlı araştırmalar yapabileceği gibi, İngilizce bilmeyen öğrencilerin ise tez yazma sürecinde sınırlı düzeyde dahi olsa yabancı kaynaklara yer vermesi gerektiğini düşünüyoruz.
Tezde Genel Bilgiler Kısmı Yazarken Dilin Doğru Kullanımı
Akademik çalışmalarda kullanılan ana dilin doğru şekilde yazılması önemlidir. Bu çerçevede tezde genel bilgiler kısmı yazarken dilin doğru kullanımı çalışmanın niteliği kadar önemlidir desek iddialı bir cümle kurmuş olmayız. Elbette ki üniversiteye gelmiş ve hatta yüksek lisans veya doktora yapan birisinin tezde genel bilgiler kısmı yazarken dilin doğru kullanımı konusunda istemsiz olarak gereklilikleri yerine getirmesi beklenir. Ancak bunun istisnası durumlar olabildiğini bilmeniz gerekir. Örneğin kavramsal çerçeve kısmını yazarken bana göre veya böyle olduğunu düşünüyorum gibi cümleler kesinlikle kullanılmaz. Bunun yerine düşünülmektedir, anlaşılmaktadır veya tahmin edilmektedir gibi pasif cümleler kullanılır. Ayrıca herhangi bir tez çalışması içerisinde görseller paylaşıldığında bunların mutlak suretle yorumlanması gerekmektedir. Örneğin yukarıdaki şekilden anlaşılacağı üzere veya herhangi bir yorum getirilip devamında bu bilgiler aşağıdaki tablodan anlaşılmaktadır gibi yorumlar mutlak suretle kavramsal çerçevede bulunmalıdır. Kısacası dilin kullanımı bir tezin başarılı affedilmesi adına son derece önemlidir. Sonuç olarak tez hazırlarken genel bilgiler kısmı nasıl yazılır sorusuna tatmin edici açıklamalar yaptığımıza inanıyoruz. Özellikle yabancı ülke kökenli öğrencilerin tez hazırlama aşamasında dilin kullanımıyla alakalı problem yaşadıkları hepinizin malumudur. Bunu ortadan kaldırabilmek adına olması gereken; tezin içerik açısından onaylanmasıyla birlikte ana dilde yetkinliği bulunan biri tarafından gözden geçirilmesidir. Redaksiyon veya imla kontrolü olarak tabir edilen söz konusu işlemle alakalı bir uzmandan destek almak, problemli dilin ortadan kaldırılmasına önemle faydalar sağlayabilir. Böylelikle çalışmanızın kabul edilmesi adına önemli bir eşiği atlamış olursunuz.
