Tez Hazırlama Hakkında Merak Edilenler

Hayatımızdaki önemli dönüm noktalarından birisi üniversiteden mezuniyet aşamasıdır. Bunun lisans aşamasında veya yüksek lisans aşamasında olması hiç fark etmez. Her şekilde hayatımızda bir dönüm noktası ihtiva eder. Tüm akademik seviyelerden mezun olmak öncelikle hayatımızdaki bakış açımızı değiştirir. Devamında ise gerek kariyer olarak gerekse de sosyal hayat açısından bakıldığında mezuniyet her anlamda farklı yollara girmemize etki etmektedir. Bu sebepledir ki eğitim hayatına hayat yaşam. boyu devam etmek herkes için heyecan verici bir deneyimdir. Bir şekilde mezun olduktan sonra insan aslında geriye dönüp baktığında o aşamalarla ilgili ne kadar zorlandığını düşünmektedir. Başka öğrenciler ne düşünüyor bilmiyorum ancak beni en çok zorlayan süreç tez hazırlama aşaması olmuştur. Elbette bu süreçle alakalı kendi hatalarımız ve bilgi eksikliğimiz söz konusu olabilir. Ancak genel manada baktığımızda tez yazma aşaması ile işlemlerin standarttan uzak bir şekilde yönlendirildiğini düşünüyoruz. Dolayısıyla da öğrenci ne yapacağını bilemez bir halde tez yazma aşamasına girişmekte ve neyin ne olduğu ile alakalı genel manada fikri yoktur. Açıkçası tez yazmak bir sanat gibi düşünülebilir. Çünkü tez yazma sanatı diğer bütün alanlardan farklı ve adeta bir sanatçının eserini meydana getirmesi gibi ilmek ilmek işlenmek suretiyle meydana getirilen bir çalışmadır. Aşağıda tez yazma süreci ile alakalı merak edilen birkaç soruya yanıt arayacağız.

Tez Önerisi Örnekleri

Bilimsel çalışmalarla alakalı örneklerin olması kesinlikle fayda sağlayacaktır. Ancak bu işlemlerin standart problemleri hemen hemen her noktada olduğu gibi tez önerisi örnekleri ararken de sizin için problem teşkil edebilir. Örnek vermek gerekirse aynı programda birlikte tez yazma işlemini tamamlayacağınız kişiyle sizin çalışmanız arasında uzaktan yakından ilişki olmayabilir. Böyle bir durumda ise söz konusu çalışmayı örnek olarak aldığınızda problem yaşamanız kuvvetle muhtemeldir. Tez önerisi örnekleri söz konusu olduğunda yapılacak işlemler basittir. Herhangi bir platform üzerinde bu tür dokümanlar arşivlenmediğinden dolayı internet üzerinden bilgilere erişmeniz muhtemelen zor olacaktır. Bu çerçevede danışman hocanızla görüşmek suretiyle kendisinden tez önerisi hazırlama sürecinde örnek olması adına bir çalışma iletmesini isteyiniz. Ancak aynı danışman hocanın sizinle paylaştığı bir öneri formunun örneği gerçek manada yarar sağlayabilir. Çünkü aynı fakültede eğitim gördüğünüz ancak farklı danışmanlar tarafından yürütülen çalışmalarda gözlemleyeceğiniz üzere hazırlanan öneri formlarının birbiriyle pek alakası yoktur. Dolayısıyla da gerek tez yazma sürecinde örnek model olması açısından gerekse de tez öneri formu gibi süreçlerde model teşkil etmesi adına doğrudan kendi danışman hocanızdan bazı dokümanları istemenizi tavsiye ediyoruz. Aksi durumda danışmanın istediği şekilde bir çalışma meydana getirmeniz zor bir seçenek olacaktır. Kısacası bilimsel çalışmalarla alakalı makale hazırlama, tez yazma ya da diğer tüm akademik çalışmalarla alakalı olarak rastgele örnek kullanılmasını hiçbir durumda tavsiye etmiyoruz. Bunun için sadece kendi danışmanınızdan tavsiye mantıklı bir yaklaşım olabilir. Süreli yayınlar yani makaleler söz konusu olduğunda ise makale yayınlamayı düşündüğünüz derginin son sayılarını kontrol etmek suretiyle kendiniz için örnek olacak bir çalışma bulabilirsiniz. Bu sayede en azından kabaca fikir almanız mümkün olacaktır.

İkinci Tez Danışmanı Gerekli Mi?

Öğrencilerin sıklıkla merak ettiği sorular arasında yer alan ikinci tez danışmanı gerekli mi? Sorusuna birlikte yanıt arayalım. Açıkça ifade etmek gerekirse ikinci tez danışmanı denildiğinde iki farklı seçenek aklımızda belirmektedir. Bunlardan birincisi enstitüde resmi olarak size atanan ikinci danışmandır. Bir diğeri ise profesyonel hizmet veren bir kurumdan tez yazma süreci ile alakalı danışmanlık desteği almaktır. İkisi arasında çok farklılık olmakla birlikte ne kadar fazla kişi olursa bilimsel çalışmalarla alakalı karmaşanın o denli artacağını düşündüğümüzü önemle vurgulamak isteriz. Örnek vermek gerekirse enstitüde ikinci bir danışman resmi olarak size atanırsa ve siz de bunu kabul ederseniz hangi danışmana göre süreci yürüt etmeyi düşünüyorsunuz? Bildiğiniz üzere bilimsel çalışmalarla alakalı standartlar son derece farklı olduğundan dolayı, iki danışmanın birbiriyle araları iyi olmazsa vay halinize. Dolayısıyla ikisi arasında ciddi manada problem yaşayacağınızı size hatırlatmak isteriz. Çünkü danışmanların talep ve beklentileri birbirinden farklı olacağından dolayı siz ne yapacağınızla ilgili karmaşa yaşayacaksınız. Diğer taraftan profesyonel tez yazma süreci ile alakalı destek almak istediğinizde eğer gerçek manada problem yaşıyor ve süreci kendiniz tamamlayamıyorsanız hizmet almanız mümkündür. Aksi durumda keyfi olarak tez yazması süreci ile alakalı destek almanız size kalmıştır. Kısacası bilimsel çalışmalara ne kadar çok kişi müdahale ederse karmaşa o denli artabilir. Bu konuyla alakalı son kararı size bırakıyor olmakla birlikte yukarıdaki fikirleri dikkate almanız kendi yararınıza olabilir.

Anket ve Veri Toplama Yöntemleri

Tez yazarken önemli aşamalardan birisi de metodoloji yani araştırmanın yöntemi bölümüdür. Literatürden sonra hemen başlayan bölüm aslında tez ya da makale hazırlama gibi süreçlerle alakalı en çok odaklanılan bölümler arasındadır. Çünkü zaten günümüz dünyasında literatürle alakalı o kadar çok bilgi var ki bir konuyla alakalı binlerce makale yazılmış görünmektedir. Dolayısıyla kimse literatür bilgileri arasında boğulmak istemiyor. Bunun neticesinde ise ağırlıklı olarak sizin çalışmanızın daha önceki çalışmalardan farklı olarak bir tarafına kattığı ile ilgilenilmektedir. Anlatılanların neticesinde ise metodoloji bölümünde anket veya herhangi bir veri uygulaması yapılması beklenir. Düşünce olarak güzel olmakla birlikte anket ve veri toplama yöntemleri nelerdir? Açıkçası anketle alakalı uygulama yapacaksanız dijital olarak anketi oluşturabilir ve insanlara bir link göndermek suretiyle anketleri doldurmalarını isteyebilirsiniz. İkinci olarak geleneksel yöntem dediğimiz çıktı alıp insanlara dağıtmak suretiyle anket doldurma sürecini gerçekleştirebilirsiniz. Son yıllarda geleneksel yöntem pek tercih edilmiyor. Bunun en önemli nedeni çıktı alıp insanları uğraştırmak olmakla birlikte söz konusu sistemin eksikleri ile alakalı önemli problemler barındırdığı biliniyor. Ayrıca sayıların fazla olduğu bilimsel araştırmalarda veri girişi önemli bir problem teşkil ettiğinden dolayı ağırlıklı olarak dijital veri toplama işlemleri tercih edilmektedir. Konuyla alakalı Survey Monkey ya da Google Forms sıklıkla tercih edilmektedir. Ayrıca bu tür platformlar mülakat yani yarı yapılandırılmış görüşme uygulamaları için de son derece faydalıdır. Sayısal olarak farklı bilgiler araştırıldığında ise TÜİK gibi istatistik siteleri öğrenciler için önemli bir veri kaynağı olarak görünmektedir.

Tez Konusu Bulma Yolları

Basit olmasına rağmen genel manada en çok zaman harcanan süreçlerin başında tez konusu seçimi gelmektedir. Çünkü tez konusuyla alakalı çalışmalar yapıldığında doğru bir planlama yapılırsa ana hatlarıyla neler yapılacağı ile ilgili fikir sahibi olmak mümkün hale gelecektir. Söylemesi kolay ancak gerçekten de tez konusu bulma yolları ne şekilde olmalıdır? Açıkçası bununla alakalı çok fazla etmen bulunduğundan dolayı her birinden birkaç cümleyle söz etmek gerektiğine inanıyoruz. Öncelikle doğal biçimde çalışma sahibi olarak sizin seçeceğiniz konular etkili olacaktır. Buna karşın sürece sizin kadar yüksek oranda etkili olan danışman öğretim üyesinin ne düşündüğü tez konusu bulma yolları fikrinizi doğrudan etkileyecektir. Kişinin ilgi alanları, uzmanlaşmak istediği alan, kariyeri ile alakalı düşünceleri veya danışmanın uzmanlık alanı gibi çeşitli kriterler de tez konusuyla alakalı çalışmaları da etkilenecektir. Bu sebepledir ki yukarıda ifade edilen değişkenleri her birisi tez konusu bulma ile alakalı size etki edebilir. Bize göre olması gereken öncelikli olarak literatürde sınırlı olmayan bir konu üzerinden danışmanla ortak olduğunuz ve kariyerinizde size fayda sağlayacak bir tez konusu belirlenmelidir. Hiçbir şekilde fikrinizin olmadığı veya sadece danışmanın dayattığı bir konu üzerine odaklanmak kesinlikle hatalı bir tercih olacaktır.

Tez Hazırlama ve Geleceğin Trendleri

Dünyanın bu denli değiştiği bir ortamda bilimsel araştırmalarla alakalı trendlerin değişmemesini beklemek mantıklı olmaz. Açıkça ifade etmek gerekirse tez hazırlama ve geleceğin trendleri son derece benzerlik gösteren kavramlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü bilimsel araştırmalarda tahmin edeceğiniz üzere literatürde kesin olarak kabul edilmemiş ancak yeni yeni ortaya çıkan kavramlarla alakalı araştırmalar yapılır. Örneğin COVID-19 süreci ile alakalı süreci yaşadığımız zamanı bir düşünün. Hemen Covid aşamasının başlamasıyla birlikte bilim insanları süreçle alakalı teknik ve bilimsel araştırmaları yoğunlaştırmıştır. Her bilim insanı kendi alanıyla alakalı çalışmaları yapmış ve COVID-19 un insanlar üzerindeki etkileri başta olmak üzere aklınıza gelebilecek her konuyla alakalı pandemi süreci işlenmiştir. Dolayısıyla da tez yazma sürecinin geleceğin trendlerinden etkilenmesi son derece mantıklı ve gerçekçi bir yaklaşım olacaktır. Kısacası bilimsel araştırmalar geleceğe ışık tutacak olmakla birlikte tez hazırlama aşamaları bunun altyapısını yavaş yavaş ortaya çıkarmaya yarar. Bilim insanları da toplumun genel olarak ilgilenmediği ya da bilmediği konularla alakalı ön araştırmaları yapar. Tabii ki bunların her birisi COVID-19 döneminde olduğu gibi kesin kati olarak doğru şekilde geleceğin trendini tahmin edemez. Bazı yeniliklerle alakalı bilim insanları ilgileniyor ancak gelecekte ise bu konular literatürde gerekli yeri kendine bulamıyor. Aslında burada mühim olan ilgili kavramın literatüre yerleşip yerleşmesi değildir. Bilim insanlarının yenilikçi konularla alakalı sürekli araştırma yapmalarıdır. Bu durum geçmişte böyleydi muhtemelen gelecekte de aynı şekilde devam edecektir. Bu ön incelemelerin bazıları başarılı olur, bazıları ise başarısız…